Een crash test dummy, Damian Hirst en Banksy; die flitsen door mijn gedachten. Ondertussen staart een schedel met een blauw gemozaïekt gezicht me met ronde ogen en een holle neus aan. Vanaf een foto. Ik heb het werk niet in het echt gezien. En als je het artikel gelezen hebt, weet je dat je het nog steeds echt kunt gaan bewonderen, maar dat je het niet meer als echt kunt beschouwen. Het is wel een goed verhaal over kunst.

Wat is kunst? Goede vraag, dacht ik zelf. Als je deze vraag googelt, vind je interessante definities als ‘kunst is het vermogen om dat wat in geest of gemoed leeft of gewekt is, op zodanige wijze tot uiting te brengen, dat het kan ontroeren door schoonheid.’ Ik adopteer liever deze wat envoudigere uitleg: ‘kunst is een ambacht dat bedoeld is om de zintuigen te prikkelen.’ Ik vind een kunstwerk mooi of boeiend als het me om de een of andere vage reden raakt. Maar het verhaal erachter kan een werk ook een stuk interessanter maken.

Het Museum Volkenkunde in Leiden kocht in de jaren zestig een topstuk aan voor haar collectie: een Mixteekse schedel, ingelegd met blauw mozaïek. Bij dit Mexicaanse volk, dat nog steeds bestaat, was het honderden jaren geleden de gewoonte om dit soort schedels in hun grafkelders te leggen. Door die ongewoon ronde ogen doet het me denken aan een crash test dummy. Tegelijk ziet het er net zo surrealistisch uit als ‘For the Love of God’ van Damien Hirst, een platina afgietsel van een mensenschedel dat is bezet met 8.601 loepzuivere diamanten. Zet die twee naast elkaar en vraag je nog eens af wat kunst nu eigenlijk is.

Die Mixteekse schedel blijkt niet ‘echt’ te zijn. De lijm waarmee de steentjes zijn aangebracht, is uit de vorige eeuw en ook de tanden in het gebit zijn te gaaf voor een schedel dat een paar eeuwen onder de grond heeft gelegen. Volgens het artikel heeft een Mexicaanse tandarts de schedels waarschijnlijk zelf opgeknapt en verkocht aan zo’n twintig musea in Europa, de VS en Mexico. Ik maak daaruit op dat het wel degelijk een Mixteekse schedel uit een grafkelder is. En het vertelt nog steeds het verhaal van dat stukje geschiedenis.

Ik lees over de stunt van die tandarts en denk onwillekeurig aan Banksy. Deze master in straatkunst maakt krachtige statements met zijn graffiti en het zijn ook nog eens supervette beelden (persoonlijke mening). Eigenlijk weet niemand wie er achter de naam Banksy schuil gaat. Jaren geleden dook zijn werk op in grote instituten als het Museum of Modern Art in New York, het Natural History Museum in Londen en in het British Museum. Het was niet zo dat de directies zijn werk hadden aangekocht. Op een onbewaakt ogenblik had Banksy het er zelf tussen gehangen. Sommigen werden na twee uur ontdekt en weggehaald. Anderen bleven er dagen hangen voordat men door had dat er iets niet klopte. Zijn ‘Wall Art’, een stuk straatsteen waarop hij met een marker een cynische grottekening heeft gemaakt, werd door het British Museum pas na acht dagen ontdekt. Het is intussen toegevoegd aan hun collectie.

Echt of niet helemaal echt, ik vind het een goed verhaal over de Mixteekse schedel. Die Mexicaanse tandarts heeft dat volk voor mij op de kaart gezet. En ik ben nu ook nieuwsgierig naar zijn kunststuk. Binnenkort toch eens een keer binnenlopen daar, bij het Museum Volkenkunde in Leiden.

Ik post hier elke vrijdag een blog over iets dat me opvalt of wat ik meemaak.
Ik zoek ook werk als copywriter, redacteur of tekstschrijver. Dat mag gedeeld worden.