– Door Stefan Hultermans –
Het zijn de weken van de Six Nations. De zes grootste rugbylanden uit Europa bepalen in dit toernooi wie de beste is van het noordelijk halfrond. De sport is hard, maar fair. De scheidsrechter fluit voor een overtreding, legt uit wat hij geconstateerd heeft, de beslissing wordt meestal zonder protest geaccepteerd door de kolossale spierbundels. Hoe groot lijkt het contrast met voetbal. Is de quote waar menig rugbyfan prat op gaat dan waar: “rugby is a beastly game played by gentlemen; soccer is a gentlemen’s game played by beasts (Henry Blaha)”? Wie kan daar beter over vertellen dan de voetbalscheidsrechter zelf?

“Heb je ooit gezien dat er niemand protesteert tegen een toegekende penalty?” vraagt Makkelie na de wedstrijd PSV – Heracles Almelo. De jongste scheidsrechter uit het Nederlandse betaald voetbal-gilde leidde vanavond de wedstrijd tussen de lijstaanvoerder en de nummer drie van de ranglijst. Zo onstuimige als de wind de regensluiers door het stadion in Eindhoven joeg, zo rustig verliep de wedstrijd; op één moment na. Vier spelers van Heracles gingen verhaal halen bij de scheidsrechter toen hij de thuisploeg een penalty gaf. Met drukke armgebaren en wijzend naar een plek op het veld waar eerder iets gebeurde, praatten de spelers in op de scheidsrechter. De leidsman suste de gemoederen, de penalty werd benut. Nadat het rustsignaal had geklonken toonden twee Heraclieden nog maar eens hun ongenoegen tegenover de arbiter.
“Ook al ziet het er op tv vaak heftig uit, je kunt niet horen wat er gezegd wordt. En ja, de ene speler is nu eenmaal wat emotioneler dan de andere. Maar je krijgt vrijwel nooit ziektes of iets dergelijks naar je hoofd geslingerd.” Volgens Makkelie gaat het er dus behoorlijk beschaafd aan toe op de groene mat. Alhoewel elke speler te pas en te onpas zijn woordje klaar heeft. Danny Makkelie legt uit dat volgens de spelregels alleen de aanvoerder tegen de scheidsrechter mag praten. Hij mag alleen om verduidelijking vragen. Maar het is er sinds jaar en dag ingesleten dat elke speler vindt dat hij zijn mening moet geven. En zolang dat op een beschaafde manier gebeurt heeft Makkelie daar weinig moeite mee.

Verantwoording afleggen
Als een scheidsrechter duidelijk een foutieve beslissing neemt moet hij daar tegenwoordig verantwoording voor afleggen voor de camera.
“Dat is natuurlijk niet leuk, maar dat hoort nu eenmaal bij ons vak”, stelt de jonge arbiter. “Er wordt vooraf wel met de journalist besproken welke vragen hij gaat stellen en je krijgt even tijd om de beelden te bekijken. Maar een journalist heeft tijdens de wedstrijd vier herhalingen om een oordeel te vormen. Ik moet het doen met een split second.” Het komt wel eens voor dat de afspraken genegeerd worden. Dat er tijdens het interview plotseling andere vragen worden gesteld waar de scheidsrechter de beelden niet van heeft kunnen terugkijken. Daar heeft Makkelie grote moeite mee. Hoewel hij uit ervaring laat optekenen dat het Nederlandse mediacorps enige beschaving kent, weet hij ook dat journalisten de mogelijkheden aangrijpen om situaties onder een vergrootglas te leggen. Daarom zal hij na een wedstrijd ook nooit napraten met spelers of coaches over spelmomenten of beslissingen.

Nog steeds moet het arbitrale team het met vier paar ogen opnemen tegen meerdere camera’s en talloze herhalingen. Zou het niet een goed idee zijn dat journalisten de rol van scheidsrechter beleven tijdens een speciaal daarvoor georganiseerde dag? “In Nederland bestaat iets dergelijks,” vertelt Makkelie. “Twee maal per jaar worden de Nederlandse voetbaljournalisten door de KNVB uitgenodigd om in Zeist bijgepraat te worden over de spelregels en om van gedachte te kunnen wisselen met de leden van het scheidsrechterscorps. Dat draagt ook bij aan het wederzijds respect.”
Er wordt ook nagedacht over het gebruik van technische hulpmiddelen tijdens de wedstrijd. In het nieuwe seizoen zal de arbiter tijdens vijfentwintig bekerwedstrijden de hulp in kunnen roepen van een videoreferee. De beelden worden alleen geraadpleegd bij een rode kaart, als er een penalty gegeven wordt of bij een mogelijk buitenspeldoelpunt.
Er is dus ruimte voor modernisering en verbetering in het Nederlandse betaald voetbal. En dat in een wereld die na een goed gesprek met Danny Makkelie beschaafder blijkt dan de beelden vaak doen vermoeden.